اگزرژی در زندگی1

کار در ترمودینامیک  اهمیت زیادی داره(کار میتونه به صورت مکانیکی چرخی باشه که میچرخه یا به صورت الکتریک جریان برق باشه)... هدف انجام یه سیکل معمولا به صورت کار خروجی تعریف میشه... یعنی ما هر عملی انجام میدیم تا کار خروجی و گرفته شده از سیستم و سیکل رو ماکزیمم کنیم و از اون طرف اگه قرار باشه کاری به سیستم داده بشه باید کار گرفته شده توسط سیستم رو مینیمم کنیم تا به صرفه باشه.

خب اینجا یکم قضیه سخت میشه .. چون برای انجام یک سیکل به صورت مداوم نیاز داریم که یکم گرما از یه منبع گرمایی بالا بگیریم (مثل کوره) قسمتی ازش رو به کار تیدیل کنیم (قسمت مفید انرژی گرفته شده) و قسمتی رو به عنوان گرما به محیط  بدیم (قسمت تلف شده) ... همیشه هم کار گرفته شده تفاضل گرمای گرفته شده و گرمای داده شده به محیطه...

در طول تاریخ بسیار سعی کردند که اون گرمای داده شده به محیط رو صفر کنند تا همه گرمای ورودی رو به کار تبدیل کنند.. نشده که نشده.. هر کی هم گفته معلوم شده داره کلاهبرداری میکنه...  دلیل هم داره چون کار شکل مرغوب تری از انرژی هست تا گرما.. شما برای اینکه یه چیز مرغوب به دست بیاری باید هزینه کنی... نمیتونی تمام یه چیز با کیفیت کمتر رو به یه چیز با کیفیت بالاتر تبدیل کنی و هزینه ش رو نپردازی.. اصل عالم بر مبنای همین کار میکنه.. (همین  قانون دوم ترمودینامیک هست)

خلاصه اومدن حساب کتاب کردند گفتند حالا که نمیتونیم انرژی گرمایی تلف شده رو صفر کنیم بیایم تا حد امکان کمش کنیم.. کلی حساب کتاب کردند دیدند ای بابا .. در بهترین حالت این میزان انرژی اتلافی از حدی کمتر نمیشه...

 کیفیت انرژی گرمایی به دما و بقیه پارامترها بستگی داره.. یعنی مثلا شما دارید 1000 ژول گرما منتقل میکنید از یه منبع گرمایی با دمای 1000 کلوین.. حالا در حالت دوم همون 1000 ژول گرما رو از یه منبع گرمایی با دمای 500 کلوین منتقل میکنید.. کیفیت انرژی اولی خیلی بالاتره و بیشتر میتونید کار از منبع گرمایی بگیرید..

بلههههه... ممکنه شما تا حالا فقط به کمیت فکر کردین و هیچ وقت نمیدونستیم که کیفیت چقدر در فیزیک مهمه.. من اولین بار که این قضیه رو شنیدم با استفاده از اون کلی مسایل زندگی برام روشن شد... بازده درس خوندن.. زندگی کردن... و...

اما این قضیه رو گفتم تا برسم به مفهموم اگزرژی..اگزرژی یه مفهوم بالاتر هست تا کار.. اگزرژی یعنی با این دما و امکانات سیکلی که داری چقدرشو به کار تبدیل کردی... یعنی کارکرد سیکل رو به تنهایی مورد بررسی قرار میده .. کار ینداره شرایط دمای بیرونی چقدره.. میگه ببین من میدونم دماها اینقدره .. اگه بخوام یه سیکل با بازده بالا قرار بدم" از همین وضعیت موجود" اینقدر کار تولید میکنه.. تو چقدر کار تولید میکنی با همین وضعیت؟ بعد نسبت کار شما رو به نسبت اون سیکل خفن ناک میسنجه و بازده بهتون میده....

یه مثال کاربردی بزنم براتون.. مثلا شما پسر بیل گیتس رو میبین که از پولای باباش استفاده میکنه و خرجشون میکنه... اون داره پول رو به کالا تبدیل میکنه... کیفیت پول بالاتر از کالا هست... پس کارش کاملا اتلافه... بازدهش صفره... اینکه هنر نکرده... هر کسی در این وضعیت پول خرج کردن رو بلده... اینکه با این حجم پول هم بیاد بره فروشگاه بزنه هم بازده پایینی داره .. باید فکر کرد که با این حجم پول ارتباطات شهرت و تکنولوژی بالاترین کاری که میتونه بکنه چیه...

من این مطلب رو سال سه لیسانس خوندم.. بیست سالم بود.. مطلبش برام خیلی سنگین بود.. هنوزم هست... هنوزم توی قضاوتام نمیتونم کامل رفتارها، موفقیت و شکست یه ادم رو با توجه به شرایط خودش بسنجم.. نه بهترین شرایط جامعه... اصن دیگران رو بیخیال .. هنوز نمیتونم خودمو بیرحمانه قضاوت نکنم... نمیتونم بگم روزالیند عزیزم تو در این شرایط بودی... بهترین خودت رو ارائه بده .. نه اینکه در سودای زندگی دیگران باشیم.. شاید اون چیزی که از زندگی اونا میبینم بازده صفر باشه و ما داریم بهترین عملکرد رو ارائه میدیم.. حواسمون باشه در سودای زندگی دیگران خودمون رو تلف نکنیم.

یه درس اخلاق داشتیم.. از سری درسهای عمومی در دانشگاه شیراز با دکتر کاکایی عزیز که برق و درس حوزه خونده بودند و روحانی شیرین و باصفایی بودند.. امیدوارم هر جا هستند رحمت خدا برشون باشه.. ایشون میگفتند خدا از امام حسین انتظاری داره که از من و تو نداره...خدا هم معیارش بازده قانون دوم ترمودینامیکه.